Bu tür grafikte sayılar resim veya şekillerle gösterilir.Grafiğin alt köşesinde bir şeklin veya bir resmin kaç sayı karşılığı olduğu belirtilir.
Yarım şekil o sayının yarısı ,çeyrek şekil o sayının dörtte biri için kullanılır.
2.ÇİZGİ GRAFİĞİ
Araştırmalar sonucu elde edilen bilgilerin çizgi ile ifade edilerek gösterilmesine çizgi grafiğidenir.Çok yönlü kullanma imkanı olduğu için en çok kullanılan grafiktir.Hastanelerde ,hastaların günlük vücut sıcaklıkları genellikle bu tür grafiklerle gösterilir. Bir dikey , bir yatay çizgi çizilir ve bunlar eşit aralıklarla bölünür.
3. SÜTUN GRAFİĞİ
Bu tip grafikte gösterilmek istenen değerler sütun veya çubuklarla ifade edilir. Çizgi grafiğinde olduğu gibi dikey ve yatay çizgiler çizilir ve eşit aralıklara bölünür.Karşılaştırılacak değerler bu aralıklar üzerinde işaretlenir. Aynı genişlikte sütunlar bu işaretlere kadar uzatılır.
4. DAİRE GRAFİĞİ
Toplanan bilgilerin amaca uygun, çizilen dairenin dilimlere ayrılarak gösterilmesine daire grafiği denir.
Yanıltan grafikler aslında
tam olarak gerçeği yansıtmayan, hazırlayan kişiye göre tarafsızlığını yitirebilen, şekil olarak bizi yanıltabilen grafiklerdir. Örneğin; televizyonların izleyici oranları araştırma şirketlerine göre değişiklik arz eder,
grafikler genelde sıfırdan başlar ama bazı dersaneler belli sayıdan başlatan ve kazandırdıklarını iddia ettikleri anketleri yayınlarlar bunlar sıfırdan deyilde belli bir düzeyde başarı garantisi verir bunlar yanıltan grafiklerdir.Başka bir örnekte; yarıçapı 2cm olan daire grafiği 300 öğrenciyi kazandı gösterirken, yarıçapı 3cm olan daire grafiği 600 öğrenciyi kazandı gösteriyor.Ama oranlandığında başarı 9/4 çıkıyor, halbuki başarı 2 katıdır.Bu bizi yanıltır.
MERKEZİ EĞİLİM VE YAYILMA ÖLÇÜLERİ NELERDİR?
Merkezi eğilim ölçüleri; ortanca (medyan), tepe değer (mod), aritmetik ortalama
Merkezi yayılma ölçüleri; açıklık (aralık), çeyrekler açıklığı
Ortanca (medyan): Veriler küçükten büyüğe sıralandığında tam ortada kalan değer ortancadır. Eğer tam ortada sayı yoksa ortaya gelen iki sayı alınır ve ikiye bölünür, çıkan sonuç virgüllüde olsa ortancadır.
Tepe değer (mod): Veriler küçükten büyüğe sıralandığında en çok tekrar eden sayı tepe değerdir. Bir veri grubunda birden fazla en çok tekrar eden terim bulunabilir. Bu durumda veri grubunun birden fazla tepe değeri vardır.
Aritmetik ortalama: Veri grubundaki sayıların hepsi toplanır ve gruptaki terim sayısına bölünür.
Açıklık (aralık): Veri grubu küçükten büyüğe sıralanır. En büyük değerden en küçük değer çıkarılır.
Çeyrekler açıklığı: Veri grubu küçükten büyüğe sıralanır. Alt çeyrek ile üst çeyrek arasındaki fark çeyrekler açıklığıdır.
En küçük değere alt uç değer, en büyük değere üst uç değer denir. Alt uç değer ile üst uç değerin ortasındaki değer ortanca olarak adlandırılır. Alt uç değer ile ortancanın ortasındaki değer alt çeyrektir. Eğer ortada iki değer varsa alt uç değere yakın olan değer alt çeyrektir. Üst uç değer ile ortancanın ortasındaki değer üst çeyrektir. Eğer ortada iki değer varsa üst uç değere yakın olan değer üst çeyrektir.
Örnek: Ayşe’nin Gölmarmara Gölü’nden belirli günlerde tuttuğu balıkların sayısı şöyledir;
20,18,20,14,10,17,20
Bu soruda merkezi eğilim ölçüleri ve merkezi yayılma ölçülerini bulalım.
Çözüm: Önce verilerimizi küçükten büyüğe sıralarız.
10,14,17,18,20,20,20
alt uç değer=10
üst uç değer=20
alt çeyrek=14
üst çeyrek=20
açıklık=20-10=10
çeyrekler açıklığı=20-14=6
mod=20
medyan=18
aritmetik ortalama=119/7=17
Örnek: Bir arabanın belirli günlerde aldığı benzin miktarları şöyledir;
35,30,35,40,56,20
Bu soruda merkezi eğilim ve merkezi yayılma ölçülerini bulalım.
Çözüm: Önce verilerimizi küçükten büyüğe sıralayalım.
20,30,35,35,40,56
alt uç değer=20
üst uç değer=56
alt çeyrek=30
üst çeyrek=40
açıklık=56-20=36
çeyrekler açıklığı=40-30=10
mod=35
medyan=35+35/2=70/2=35
aritmetik ortalama=218/6=36
